به نقل از «تسنیم»

آیا روابط ترکیه و حماس تغییر می‌کند؟

تاریخ انتشار: ۸ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۹۹۴۸۰۵

منابع مطلع می‌گویند، تنها چند ساعت پس از عملیات اخیر مقاومت فلسطین علیه رژیم صهیونیستی، دولت اردوغان از سران حماس خواسته خاک ترکیه را ترک کنند. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، همزمان با تداوم جنایات رژیم صهیونیستی در غزه، رسانه ها و منابع خبری ترکیه، مطالب و تحلیل های مختلفی در مورد تصمیمات دولت اردوغان در قبال مساله فلسطین، منتشر می کنند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برخی از این تحلیل ها، به طور مستقیم، مربوط به نوع و ماهیت روابط ترکیه با مبارزین فلسطینی و تشکیلات خودگردان است.

انتشار گزارش جدیدی توسط بی.بی.سی ترکی، رسانه های ترکیه را با این سوال روبرو کرده است: آیا حین اجرای عملیات بزرگ طوفان الاقصی توسط مبارزین فلسطین، رهبران سیاسی این گروه ها در آنکارا و استانبول حضور داشتند؟

منابع مطلع می گویند، تنها چند ساعت پس از این عملیات، دولت اردوغان از سران حماس خواسته خاک ترکیه را ترک کنند. این خبر، یادآور این موضوع است که سال گذشته و پس از آغاز روند عادیسازی روابط آنکارا - قاهره، تیم اردوغان حاضر شد بنا به درخواست مستقیم عبدالفتاح سیسی، از فعالان سیاسی و رسانه ای عضو اخوان المسلمین مصر بخواهد که فعالیت های خود را در آنکارا و استانبول متوقف کنند و از این کشور بیرون بروند.

اسماعیل هنیه به درخواست اردوغان رفت؟

سالهاست که سران حماس ارتباط نزدیکی با اردوغان و دیگر سران حزب عدالت و توسعه دارند. خالد مشعل رئیس اسبق دفتر سیاسی حماس، بارها به دعوت اردوغان و داود اوغلو، مهمان کنگره های حزب عدالت و توسعه بود. البته به موازات آن، ترکیه با محمود عباس و مقامات تشکیلات خودگردان فلسطین نیز، روابط گسترده ای داشته و در عین حال، برای حفظ رابطه با رژیم صهیونیستی هم اشتیاق فراوانی نشان داده است.

اگر چه حماس در ترکیه، برخلاف قطر، صاحب دفتر رسمی نیست اما سران آن، همواره به ترکیه سفر کرده و بخشی از فعالیت های سیاسی و تبلیغاتی خود را نیز در استانبول متمرکز کرده اند.

حالا همه رسانه های ترکیه می دانند که در سال ‌های اخیر، برخی از مقامات حماس برای دوره‌های کوتاه یا طولانی در ترکیه اقامت داشته و یا به طور مکرر به ترکیه سفر کرده ‌اند.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اخیراً در سخنرانی خود آشکارا اعلام کرد که او در مورد حماس دیدگاهی دارد که با نظر مقامات کشورهای عربی در تضاد است و برخلاف آنان، حماس را نه به عنوان یک گروه تروریستی بلکه به عنوان مجاهدین آزادیخواه می شناسد.

اما ظاهراً این حرف اردوغان، جنبه دلجویی و حمایت معنوی نیز داشته است. چرا که بر اساس ادعای مطرح شده توسط بی.بی.سی ترکی، در 7 اکتبر و در اثنای اجرای عملیات طوفان اقصی، اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس و برخی از مقامات این گروه مبارز، در استانبول حضور داشتند. با این وجود، نه سران حماس و نه مقامات ترکیه در این مورد اظهار نظر رسمی نکرده اند.

در گزارش بی.بی.سی به این نکته نیز اشاره شده که در مصاحبه تلویزیونی شبکه الجزیره با اسماعیل هنیه که بلافاصله پس از حملات 7 اکتبر انجام شد، عبارت استانبول روی صفحه تلویزیون نمایش داده شد.

دوم این که در تصویر هنیه و گروهی که در حین انتشار خبر حملات 7 اکتبر از تلویزیون، در اتاقی نماز می خوانند، پرچم کوچک ترکیه در اتاق وجود دارد.

یکی از سیاستمداران نزدیک به حماس در پاسخ به رسانه ها در مورد این مساله، اعلام کرده که چون مقامات ترکیه در این مورد اظهارنظر نکرده اند، به خودش اجازه نمی دهد درباره صحت و سقم حضور هنیه در ترکیه حرفی بزند.

گفته شده پس از عملیات طوفان اقصی، یکی از رابط های دولت اردوغان با اسماعیل هنیه و افراد او تماس گرفته و از آنها می خواهد به منظور حفظ برخی مصالح سیاسی، ترکیه را ترک کنند. اما بخش ارتباطات نهاد ریاست جمهوری ترکیه، با انتشار پیامی به زبان عربی در حساب X (توییتر) چنین موضوعی را تکذیب کرد.

در این توییت آمده است: «این ادعاها مبنی بر اینکه رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور به مقامات ارشد حماس دستور داده فوراً ترکیه را ترک کنند، کاملاً بی اساس است».

اما سایت المانیتور و چند سایت خبری دیگر، اعلام کردند که با منابع موثق خود تماس گرفته و اطمینان یافته اند که هنیه، به درخواست دولت ترکیه، خاک این کشور را ترک کرده است. در همین حال، یک منبع نزدیک به حماس در گفتگو با بی.‌بی‌.سی ترکی گفته؛ «برخی ها می خواهند روابط حماس و ترکیه را خراب و اختلاف ایجاد کنند». این منبع، همچنین اشاره کرده که ترکیه در حال مذاکره با همه طرف‌ ها است.

تفاوت در مواضع دولت، مردم و احزاب ترکیه درباره اسراییل

مردم مسلمان ترکیه در استان های مختلف این کشور، به انحای مختلف، خشم و انزجار خود از جنایات اسراییل را باز کردند. برخی از احزاب سیاسی نظیر حزب سعادت و حزب آینده نیز به طور جدی و قاطعانه علیه اسراییل موضع گرفتند و خواهان تجدیدنظر در مورد رابطه با اسراییل شدند. اما رفتار دولت و حزب حاکم طور دیگری بود.

در روزهای گذشته در ترکیه و در زمینه مساله فلسطین و غزه، با دو رویداد مهم مواجه شدیم: نخست این که شاخه استانبول حزب عدالت و توسعه یک اجتماع سیاسی بزرگ به منظور حمایت از مردم غزه برگزار کرد. پیش بینی شده بود که بیش از یک میلیون از هواداران اردوغان در این مراسم گرد هم آیند اما ظاهراً این عدد به زحمت به مرز پانصد هزار نفر رسیده است. چرا که دعوت از مردم برای حمایت از غزه، در واقع یک فراخوان حزبی بود و همچنان که پیش بینی می شد، به یک جلسه پرشور برای تبلیغات حزبی و سیاسی تبدیل شد.

آن هم در شرایطی که کمتر از 5 ماه به انتخابات شهرداری های ترکیه باقی مانده است. اتفاق دوم نیز، اعلام تصمیم کوهن وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی، برای خروج کلیه دیپلمات های این رژیم از سفارتخانه آنکارا و کنسولگری استانبول بود.

کوهن آشکارا اعلام کرد که با توجه به مواضع تند ترکیه، در مورد روابط خود با این کشور تجدیدنظر می کند. اما حالا خبر دیگری در رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه مورد توجه قرار گرفته که ارائه یک داوری روشن و ارزیابی دقیق درباره آن دشوار است.

رفتار معنی دار دستگاه دیپلماسی ترکیه پس از بیانیه کوهن

همچنان که اشاره شد، کوهن وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی، اعلام کرد که این رژیم به خاطر مواضع تند ترکیه، تمایل دارد در مورد روابط خود با این کشور تجدیدنظر کند. اما نکته جالب اینجاست که وزارت امور خارجه و به تعبیری دستگاه دیپلماسی ترکیه، حاضر نشد در صحنه علنی و آشکار به این بیانیه پاسخ دهد.

در شرایط طبیعی، تیم اردوغان هیچ فرصتی را برای حمله رسانه ای به اسراییل از دست نمی داد. اما این بار آنکارا ترجیح داد در برابر کوهن سکوت کند. شاید به این دلیل که ترکیه، مایل است که با وجود همه تنش ها و مشکلات جدید، در هر حال رابطه خود را با رژیم صهیونیستی اسراییل حفظ کند.

در پایان باید به این نکته اشاره کرد که چالش ها و پیچیدگی های خاصی در روابط ترکیه و رژیم صهیونیستی وجود دارد. با توجه به نوع تصمیم و رفتار اردوغان و حزب عدالت و توسعه در قبال رژیم صهیونیستی، بسیاری از تصمیمات مربوط به چند و چون رابطه با مبارزین فلسطینی از یک سو و صهیونیست ها در سوی دیگر تغییر می کند.

در نتیجه نمی توان انتظار داشت که ترکیه در میان مدت، در مورد مساله فلسطین و چند و چون ارتباط با اسراییل به یک سیاست با ثبات و پایدار برسد.

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

کلیدواژه: حماس ترکیه حزب عدالت و توسعه ترکیه را ترک کنند رژیم صهیونیستی دولت اردوغان اسماعیل هنیه سران حماس رسانه ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tasnimnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تسنیم» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۹۹۴۸۰۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پایان روابط تجاری ترکیه ـ اسرائیل/ اردوغان در جنگ غزه به دنبال چیست؟

به گزارش خبرآنلاین ترکیه تمام روابط تجاری این کشور با تل‌آویو را در اعتراض به جنگ غزه، به حالت تعلیق درآورد.

پس از ادعای تل‌آویو مبنی بر اینکه آنکارا مانع دسترسی کشورهای ثالث به بنادر ترکیه جهت تجارت با اسراییل شده است، ترکیه روابط تجاری خود با رژیم صهیونیستی را به طور کامل به حالت تعلیق درآورد و متعهد شد تا زمانی که دولت اسرائیل اجازه ارسال کمک های بشردوستانه به منطقه را بدهد، به این اقدام خود ادامه خواهد داد.

در بیانیه وزارت بازرگانی ترکیه آمده است: «معاملات صادرات و واردات در رابطه با اسرائیل متوقف شده است و تمامی محصولات را پوشش می دهد».

یسرائیل کاتز وزیر امور خارجه اسرائیل روز پنجشنبه ترکیه را متهم کرد که واردات و صادرات اسرائیل از بنادر ترکیه را مسدود کرده است. کاتز در شبکه اجتماعی X نوشت: «یک دیکتاتور اینگونه رفتار می‌کند و منافع مردم و بازرگانان ترکیه و موافقت‌نامه‌های تجاری بین‌المللی را نادیده می‌گیرد». وی ادامه داد :«رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با مسدود کردن بنادر برای واردات و صادرات اسرائیل، توافقات را زیر پا می‌گذارد». کاتز با متهم کردن آنکارا به نقض توافقات تجاری با تل‌آویو، گفت که به «وزارت خارجه اسراییل دستور داده است تا با تمرکز بر سایر کشورها، به‌دنبال جایگزین باشند».

همچنین ترکیه در ماه آوریل اعلام کرد که این کشور تا زمان اعلام آتش‌بس در نوار غزه، صادرات طیف گسترده‌ای از محصولات خود را به اسراییل محدود خواهد کرد. براساس اعلام وزارت تجارت ترکیه، این محدودیت ۵۴ محصول مختلف شامل آهن، سنگ مرمر، فولاد، سیمان، آلومینیوم، آجر، کود شیمیایی، تجهیزات ساختمانی و همچنین سوخت موشک و هواپیما را شامل می‌شود.

تاریخچه روابط اسرائیل و ترکیه

ترکیه اولین کشوری با اکثریت مسلمان بود که در سال ۱۹۴۹حاکمیت اسرائیل را به رسمیت شناخت. آنکارا در سال ۱۹۵۰ اولین دفتر دیپلماتیک خود را در اسرائیل افتتاح کرد. در طول جنگ شش روزه ۱۹۶۷، آنکارا به درخواست‌ها برای خروج اسرائیل از سرزمین‌های اشغالی فلسطینی - کرانه باختری، بیت‌المقدس شرقی، نوار غزه و بلندی‌های جولان - پیوست، اما در برابر درخواست‌های کشورهای عربی برای قطع روابط دیپلماتیک با تل‌آویو مقاومت کرد. در سال ۱۹۷۹، یاسر عرفات برای افتتاح دفتر سازمان آزادیبخش فلسطین به آنکارا سفر کرد. سال بعد، روابط ترکیه با اسرائیل دوباره به دلیل تصمیم اسرائیل برای تعیین بیت‌المقدس به عنوان پایتختش تیره شد.

در دهه ۱۹۸۰ تجارت و گردشگری بین ترکیه و اسرائیل رو به رشد بود. خطوط هوایی دولتی ترکیه در سال ۱۹۸۶ پروازهای مستقیم خود را به اسرائیل آغاز کرد. در سال ۱۹۹۳، وزیر خارجه ترکیه برای اولین بار از اسرائیل بازدید کرد. از اواسط دهه ۱۹۹۰، همکاری نزدیکی در زمینه‌های دفاعی و اطلاعاتی بین دو کشور وجود داشت که بر اساس آن دو قرارداد دفاعی در سال ۱۹۹۶ به امضا رسید که راه را برای یک مشارکت نظامی استراتژیک که شامل ارتقاء هواپیماهای جت F-۴ و F-۵، تانک ها و هلیکوپترهای M-۶۰ بود، هموار کرد. ترکیه، اسرائیل و آمریکا تا سال ۲۰۰۹ در رزمایش های هوایی و دریایی مشترک در شرق مدیترانه شرکت کردند.

ترکیه پس از پیروزی قاطع حزب عدالت و توسعه اردوغان در انتخابات در سال ۲۰۰۲ به روابط خود با اسرائیل ادامه داد. اردوغان سه سال بعد به عنوان نخست وزیر از تل آویو بازدید کرد و خود را به عنوان میانجی احتمالی بین اسرائیلی ها و فلسطینی ها معرفی کرد. در سال ۲۰۰۴، اردوغان ترور احمد یاسین رهبر حماس توسط اسرائیل را محکوم کرد و آن را «تروریسم دولتی» خواند که نشان دهنده حمایت گسترده تر ترکیه از فلسطینیان و به ویژه حماس است.

طی سفرهای سطح بالا در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷، ترکیه برای حل تنش‌ها بین سوریه و اسرائیل تلاش کرد.

جنگ سه هفته ای غزه در سال های ۲۰۰۸ تا ۲۰۰۹ تنش ها بین ترکیه و اسرائیل را تقویت کرد. در سال ۲۰۱۰ حمله به کشتی کمک رسانی ترکیه به غزه توسط کماندوهای اسرائیلی باعث شد آنکارا سفیر اسرائیل را اخراج کند.

روابط رسمی تا سال ۲۰۱۶ که دو کشور بر سر یک توافق غرامت و راهی برای عادی سازی روابط به توافق رسیدند سرد بود. دو سال بعد، دو رویداد باعث توقف تلاش‌های عادی‌سازی شد: ده‌ها معترض فلسطینی توسط نیروهای امنیتی اسرائیل در حصار جدایی اطراف غزه کشته شدند و ایالات متحده تصمیم گرفت سفارت خود را از تل‌آویو به اورشلیم منتقل کند.

در تمام این سال ها با وجود تشدید تنش‌های دیپلماتیک، تجارت بین ترکیه و اسرائیل رونق زیادی داشت. بین سال ۲۰۱۰ تا سال ۲۰۲۱، حجم تجارت این دو کشور بیش از دو برابر شد و از ۳.۴ میلیارد دلار به ۸.۴ میلیارد دلار رسید. بر اساس موسسه آمار دولتی ترکیه، صادرات ترکیه به اسرائیل در سال ۲۰۲۳ به ارزش ۵.۴ میلیارد دلار بود.

سال گذشته، اسحاق هرتزوگ، رئیس‌جمهور اسرائیل از آنکارا بازدید کرد و سفیران در هر دو پایتخت منصوب شدند. اردوغان برای اولین بار در ماه سپتامبر با بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل دیدار کرد و هر دو متعهد شدند همکاری بیشتری بین کشورهای خود داشته باشند. اما این ماه عسل سیاسی پس از آغاز جنگ غزه در ۷ اکتبر سال گذشته به پایان رسید.

واکنش ترکیه به جنگ غزه

اردوغان پس از حمله نظامی اسرائیل به غزه، انتقادات خود از اسرائیل را تشدید و اسرائیل را به انجام جنایات جنگی و نسل کشی متهم کرد.

ترکیه امروز به یکی از شدیدترین منتقدان عملیات نظامی اسرائیل در غزه تبدیل شده است به نحوی که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه، اسرائیل را «دولتی تروریستی» می نامد. در ماه ژانویه، او گفت که حمله نظامی بنیامین نتانیاهو به غزه «کمتر از آنچه هیتلر انجام داد» نبود. به این ترتیب دو کشور سفرای خود را فراخواندند. در ابتدا روابط تجاری این دو کشور ادامه داشت اما دولت اردوغان که در انتخابات محلی در ماه مارس دچار شکست‌های بزرگی شد، در داخل با فشار شدیدی برای توقف روابط تجاری با اسرائیل مواجه شد. منتقدان دولت را متهم می کردند که با ایراد اتهامات شدید علیه اسرائیل در حالی که روابط تجاری خود را ادامه می دهد، استانداردهای دوگانه ای را دنبال می کند. بر همین اساس روابط تجاری دو کشور نتوانست تداوم پیدا کند و بالاخره چند روز قبل ترکیه به طور کامل تجارت خود با اسرائیل را متوقف کرد.

دلیل دخالت اردوغان در بحران غزه

بر کسی پوشیده نیست که اردوغان مشتاق میانجی‌گری و همچنین بازسازی غزه پس از جنگ است. ترکیه ده ها سال تجربه حفظ صلح در سومالی، بوسنی و افغانستان داشته است و ظرفیت ایفای نقش در غزه را دارد. برای اردوغان، برافراشتن پرچم های ترکیه در غزه، انجام نهایی یک ماموریت تاریخی است.

در دوران اردوغان، رویکرد ترکیه به مسئله اسرائیل و فلسطین از دو جهت با دوره کمالیستی پیش از اردوغان متفاوت است. اولین مورد، اعتقاد اردوغان به مشروعیت حماس به عنوان یک بازیگر واقعی فلسطینی است که نتیجه طبیعی وابستگی ایدئولوژیکی او به اخوان المسلمین است. اردوغان معتقد است که حماس باید بخشی از روند سیاسی باشد. حماس از زمان پیروزی در انتخابات فلسطین در سال ۲۰۰۶ در ترکیه حضور داشته و هیئت هایی را به آنجا فرستاده است.

تمایز دیگر از دوران پیش از اردوغان، نقش محوری مسئله فلسطین در آرزوهای اردوغان برای رهبری منطقه ای است. اردوغان سعی دارد خود را به عنوان رهبر جهان اسلام معرفی کند و امید دارد با معرفی خود به عنوان رهبری که به محافظت از مسلمانان محروم منطقه، از جمله فلسطینی‌ها می پردازد برای خود وجه سیاسی کسب کند. او می‌خواهد از او به‌عنوان رهبری که بر تولد دوباره امپراتوری ترکیه نظارت داشته و فلسطینی‌ها و اورشلیم را فراموش نکرده است، یاد شود.

تاثیر جنگ غزه بر سیاست خارجی ترکیه

در واقع، جنگ غزه پیامدهای مهمی بر سیاست خارجی ترکیه داشته است. اولاً، روند عادی سازی روابط بین ترکیه و اسرائیل را متوقف یا به تعویق انداخته و آن را به سوی آینده ای مبهم سوق داده است. تشدید درگیری ها در مورد غزه روابط بین دو کشور را تیره کرده و هرگونه تلاش برای عادی سازی را متوقف کرده است.

در مقابل، جنگ غزه نفوذ ترکیه را در سیاست منطقه ای تقویت کرده است. ترکیه با اتخاذ موضعی قوی و مشارکت فعالانه در تلاش‌های دیپلماتیک برای رسیدگی به بحران، تعهد خود را به ثبات منطقه‌ای و تمایل خود برای اثبات خود در صحنه بین‌المللی نشان داده است. این مشارکت فزاینده، جایگاه و وزن ترکیه را در امور منطقه ای افزایش داده و موقعیت آن را به عنوان یک بازیگر کلیدی در خاورمیانه مستحکم کرده است. به طور خلاصه، در حالی که مناقشه غزه عادی سازی روابط ترکیه-اسرائیل را متوقف کرده است، نقش و نفوذ ترکیه را در سیاست منطقه ای افزایش داده است و بر اهمیت آن به عنوان یک بازیگر دیپلماتیک در خاورمیانه افزوده است.

۳۱۱۳۱۱

برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل‌ رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1902475